STD 6 Sem 1 આદિમાનવ થી સ્થાઈ માનવની સફર: ધોરણ ૬ પાઠ ૨ નું સંપુર્ણ માર્ગદર્શન પરિચય: આ લેખ ધોરણ ૬ ના પાઠ ૨ આદિમાનવ થી સ્થાઈ માનવ પર આધારિત છે. આ પાઠમાં આપણે માનવજાતના વિકાસની સફર અને તેના જીવનશૈલીના પરિવર્તનો વિશે જાણીએ છીએ. આ મુદ્દાઓ વિદ્યાર્થીઓને પ્રાચીન સમયના માનવના જીવન અને તેની સફળતાઓ વિશે સમજવામાં મદદ કરશે.
આદિમાનવનું જીવન: પ્રાચીન કાળમાં, આદિમાનવ ગુફાઓમાં રહેતો હતો અને ભોજન માટે શિકાર પર નિર્ભર હતો. તેના જીવનમાં કોઈ સ્થિરતા નહોતી, અને તે સતત ભોજન અને આશ્રય માટે વિમુક્ત રહેતો હતો. તે ખોરાક માટે પ્રાણીઓનો શિકાર કરતો અને વનસ્પતિઓ એકત્ર કરતો હતો.
સ્થાયી જીવન તરફનો પરિવર્તન: કૃષિ અને પશુપાલનના આવિષ્કાર સાથે, આદિમાનવનું જીવન પરિવર્તિત થયું. જ્યારે માણસે ખેતી શીખી અને પશુઓને વશમાં કર્યાં, ત્યારે તે નાગરિક જીવન તરફ આગળ વધ્યો. આ પરિવર્તનને કારણે માનવજાત સ્થાયી નિવાસ સ્થપાવી શકી અને એક સ્થાન પર રહેવા લાગ્યો.
સ્થિર નિવાસ અને પ્રાથમિક નગરો: સ્થાયી માનવએ ગાંવો અને નગરો બનાવવાની શરૂઆત કરી. તે હવે શિકાર અને સંઘર્ષ કરતાં વધુ ખેતી અને ઉત્પાદન પર આધાર રાખતો હતો. આથી, નાગરિક જીવનનો વિકાસ થયો અને માનવજાતે વિવિધ કલાકોષલ અને વિજ્ઞાનમાં પ્રગતિ મેળવી.
આપાત સંજોગો અને સાંસ્કૃતિક વિકાસ: માનવજાતે પોતાની સંસ્કૃતિ અને સાહિત્યને વિકાસ આપ્યો. જે કામો પુરુષો અને સ્ત્રીઓ માટે જુદા હતા, હવે તે સમાજ માટે મહત્ત્વપૂર્ણ બની ગયા. મનુષ્યએ પોતાના જીવનને વધુ આરામદાયક બનાવવા માટે નવીનતમ સાધનો અને ટેકનોલોજીની શોધ કરી.
STD 6 Sem 1 આદિમાનવનું ભટકતું જીવન
પ્રાચીન સમયમાં આદિમાનવનું જીવન ખૂબ જ અસ્થિર અને ભટકતું હતું. તે કાયમ ભોજન અને આશ્રય માટે સ્થળાંતર કરતો રહેતો. આદિમાનવને ખેતી કે પશુપાલન વિશે કોઈ જાણકારી ન હતી, તેથી તે જંગલમાં શિકાર કરતો અને કાચા ફળો-ફૂલો, વનસ્પતિઓનો ઉપભોગ કરતો. આદિમાનવ ગુફાઓમાં રહેતો અને જંગલી પ્રાણીઓથી બચવા માટે તે સતત સુરક્ષિત સ્થાન શોધતો રહેતો.
આ ભટકતી જીવનશૈલીમાં આદિમાનવને મોટાભાગે કુદરતી આપત્તિઓનો સામનો કરવો પડતો, જેમ કે તોફાન, વરસાદ અને જાનવરોના હુમલાઓ. આ કારણે તે ક્યારેક વધારે દૂરના પ્રદેશોમાં જવા મજબૂર થતો.
તેના જીવનમાં સ્થિરતા ન હોવાથી, તેને પોતાના જીવન માટે નવો રસ્તો શોધવો જરૂરી હતો, જે પછી કૃષિ અને પશુપાલન દ્વારા તેના જીવનમાં સ્થાયિતતા આવી.
આદિમાનવના વસવાટના સ્થળો
આદિમાનવનું જીવન તેની પ્રાથમિક જરૂરિયાતો અને પરિસ્થિતિઓ પર આધારિત હતું. આદિમાનવને તેવા સ્થળો પર રહેવું પડતું, જ્યાં તે સુરક્ષિત રહી શકે અને ભોજન તેમજ પાણી સરળતાથી મળી શકે.
ગુફાઓ: આદિમાનવના પ્રથમ નિવાસસ્થાનોમાં ગુફાઓનો સમાવેશ થાય છે. ગુફાઓમાં તે પ્રાકૃતિક સમસ્યાઓથી, જેમ કે કડકડતી ઠંડી, વરસાદ અને વન્ય પ્રાણીઓથી બચી શકતો હતો. આ ગુફાઓ સામાન્ય રીતે ઊંચા પહાડોમાં કે પર્વતોની નજીક જોવા મળતી. આદિમાનવ ગુફાઓની દિવાલો પર ચિત્રો પણ બનાવતો હતો, જે તેમની જીવંત જીવનશૈલીના પુરાવા છે.
નદીઓના કિનારે: આદિમાનવ માટે પાણીની ઉપલબ્ધતા મહત્ત્વપૂર્ણ હતી. તેથી, તે મોટેભાગે નદીના કિનારે અથવા તળાવો પાસે રહેતો હતો. તે પાણીનો ઉપયોગ પીવા, ખોરાક મેળવવા અને ઝાડા-ઝંખા જેવી કુદરતી જરૂરિયાતો માટે કરતો હતો.
જંગલો અને ઘાસના મેદાનો: આદિમાનવ માટે જંગલ અને ઘાસના મેદાનો પણ મહત્વપૂર્ણ રહેવાસ સ્થળો હતા. તે અહિયાંથી શિકાર કરતો અને વનસ્પતિઓ એકત્ર કરતો. આ પ્રદેશો શિકાર માટે સુલભ હોવાથી આદિમાનવ માટે આ સ્થળો જીવનનિર્વાહ માટે અનુકૂળ બન્યા.
સુરક્ષિત ઉંચાણવાળા સ્થળો: વન્યપ્રાણીઓ અને કુદરતી આપત્તિઓથી બચવા માટે આદિમાનવએ ઘણી વખત ઊંચા ટેકડા, પહાડીઓ અને પર્વતો પર આશરો લીધો. આ સ્થળોએ તે વધુ સુરક્ષિત મહેસૂસ કરતો, કારણ કે આ સ્થળો પ્રાણીઓની પહોચથી દૂર અને સ્વચ્છ હવા અને પાણી માટે સુલભ રહેતા.
આદિમાનવના વસવાટના સ્થળો તેમની જીવનશૈલી, જરૂરિયાતો અને આસપાસની પરિસ્થિતિઓ પર આધાર રાખતાં હતા, અને જેમ જેમ માનવજાતે પ્રગતિ કરી, તેમ તેમ આ વસવાટની રીતોમાં પણ પરિવર્તન આવ્યા.
આદિમાનવના ગુફા ચિત્રો અને ગુફાઓ
આદિમાનવનો સૌથી રસપ્રદ અને મહત્વપૂર્ણ સાહિત્યિક અને સાંસ્કૃતિક વારસો તેના દ્વારા બનાવેલા ગુફા ચિત્રોમાં જોવા મળે છે. આ ચિત્રો પ્રાચીન કાળમાં માનવજાતની કલાત્મક અને આધ્યાત્મિક પ્રવૃત્તિઓની ઝાંખી આપે છે.
ગુફા ચિત્રો
આદિમાનવના ગુફા ચિત્રો એ આદિમાનવના જીવન, શિકાર અને સામાજિક પ્રવૃત્તિઓના દ્રશ્યો દર્શાવે છે. તેઓ જમીન પર કાચા રંગોનો ઉપયોગ કરીને પ્રાણીઓ, માનવ આકૃતિઓ, શિકારના દ્રશ્યો અને કુદરતી ઘટનાઓને ચિત્રિત કરતો. આ ચિત્રોમાં બે મુખ્ય બાબતો જોવા મળે છે:
શિકારના દ્રશ્યો: આદિમાનવના ગુફા ચિત્રોમાં શિકારના દ્રશ્યો મહત્વપૂર્ણ સ્થાન ધરાવે છે. આ ચિત્રોમાં તે પ્રાણીઓનો શિકાર કરતો, જેમ કે જંગલી હરણ, મૃગ, હાથી અને અન્ય પ્રાણીઓનું ચિત્રણ કરતું. આથી, તે પોતાની શક્તિઓ અને જીવનશૈલીનો પ્રદર્શન કરતો.
પ્રાણીઓના ચિત્રો: આદિમાનવે પ્રાચીન કાળમાં કુદરતી રંગોથી વિભિન્ન પ્રાણીઓના ચિત્રો દોર્યા. આ ચિત્રોમાં હરણ, સિંહ, વાઘ અને જંગલી મૃગ જેવા પ્રાણીઓ મુખ્યત્વે જોવા મળે છે. આ ચિત્રો તેને પ્રકૃતિ અને પ્રાણીઓ પ્રત્યેના આકર્ષણને દર્શાવે છે.
ગુફાઓ
આદિમાનવ ગુફાઓમાં રહેતો, અને આ ગુફાઓ માત્ર તેના નિવાસ માટે જ નહીં પરંતુ તેની કલાત્મક પ્રવૃત્તિઓ માટે પણ મહત્ત્વ ધરાવતી. પ્રાચીન કાળમાં વિભિન્ન ગુફાઓમાં આ ચિત્રો મળી આવ્યા છે. કેટલાક મહત્વપૂર્ણ ગુફા સ્થળો આ પ્રમાણે છે
ભારતની ભૂમિ પર ભાવ્ય અને ભીમબેટક ગુફાઓ (મધ્ય પ્રદેશ):
ભીમબેટક ગુફાઓ વિશ્વવિખ્યાત છે અને યુનેસ્કો દ્વારા વર્લ્ડ હેરિટેજ સાઇટ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. આ ગુફાઓમાં અઢળક ગુફા ચિત્રો છે, જેમાં આદિમાનવના જીવનશૈલીના દ્રશ્યો, પ્રાણીઓ અને શિકારના દ્રશ્યો જોવા મળે છે. આ ચિત્રો લગભગ 30,000 વર્ષ જૂના છે.
ફ્રાન્સના લાસ્કોઉ ગુફા (Lascaux Caves)
લાસ્કોઉ ગુફાઓ યુરોપમાં સૌથી જાણીતી છે. આ ગુફાઓમાં બે ટકરાયેલા પ્રાણીઓના વિશાળ ચિત્રો અને શિકારના દ્રશ્યો જોવા મળે છે. ચિત્રોમાં રંગોનો ઉપયોગ કરીને પ્રાણીઓના જીવનકાળનું વર્ણન કરવામાં આવ્યું છે.
અલ્ટામિરા ગુફાઓ (Altamira Caves, સ્પેન)
આ ગુફાઓમાં જોવા મળેલા આદિમાનવના ચિત્રો લગભગ 35,000 વર્ષ જૂના છે. આ ચિત્રોમાં બાઇસન, ઘોડા અને હરણ જેવા પ્રાણીઓના વિશાળ આકારના ચિત્રો દોરવામાં આવ્યા છે.
ચિત્રો બનાવવામાં ઉપયોગી સાધનો
આદિમાનવ તેના ગુફા ચિત્રો બનાવવા માટે કુદરતી પદાર્થોનો ઉપયોગ કરતો હતો. જેમ કે:
કાંઇચાઓ: ખડકના ટુકડાઓ અને ધારદાર પથ્થરોનો ઉપયોગ ચિત્રો દોરવા માટે કરતો.
કુદરતી રંગો: માટી, પાન અને ખનિજ પદાર્થોથી રંગો બનાવતો. લાલ, પીળો અને કાળો રંગ ચિત્રો માટે વિશેષત્વે ઉપયોગમાં લેવાતા.
અગ્નિ અને ચક્રની શોધ
અગ્નિની શોધ: અગ્નિની શોધ માનવજાતના વિકાસમાં એક મહત્વપૂર્ણ મોખરાનું પગલું હતું. આદિમાનવ માટે અગ્નિ માત્ર ગરમ રહેવા માટે જ નહીં, પરંતુ તેનો ઉપયોગ ખોરાક બનાવવા, વન્યપ્રાણીઓથી બચવા અને અન્ય અનુકૂળતાઓ માટે પણ થયો.
અગ્નિની શોધ કેવી રીતે થઈ? માનવામાં આવે છે કે માનવજાતે પ્રાચીન સમયમાં કુદરતી રીતે થયેલા આગથી પ્રેરણા લીધી, જેમ કે વીજળીના કારણોસર જંગલમાં લાગી જતી આગ. આદિમાનવએ જાણ્યુ કે આગના સંપર્કમાં આવતાં ખોરાકની ગુણવત્તા સુધરે છે, તે વધુ સ્વાદિષ્ટ અને પાચક બની જાય છે.
પ્રારંભિક કાળમાં માનવજાતે કાંઇચા, પથ્થરો અથવા લાકડાં ઘસીને અગ્નિ પ્રજ્વલિત કરવાની કુશળતા વિકસાવી.
અગ્નિની ઉપયોગિતા:
ઉજાશ: રાત્રીના સમયે અગ્નિનો ઉપયોગ અંધકારથી બચવા અને માર્ગ દર્શન માટે થયો.
ગરમી: ઠંડીમાં અગ્નિ માનવ માટે જીવ બચાવનારી બનેલી, કારણ કે તે ઠંડીથી રક્ષણ આપે છે.
રક્ષણ: વન્યપ્રાણીઓ અને ખતરાઓથી બચવા અગ્નિનો ઉપયોગ માનવજાતે શીખી લીધો.
ખોરાક: કાચા ખોરાકને પકવીને ખાવાનું તંત્ર માનવજાતે જલ્દી જ શીખી લીધું, જેના કારણે તે વધુ પોષક અને આરોગ્યપ્રદ બન્યો.
ચક્રની શોધ: ચક્રની શોધને માનવજાતના વિકાસમાં વિપ્લવરૂપ માનવામાં આવે છે. ચક્રના વિકાસને કારણે પરિવહન, વેપાર અને ઉત્પાદનમાં અદ્વિતીય પ્રગતિ થઈ.
ચક્રની શોધ કેવી રીતે થઈ? ચક્રની શોધ લગભગ 3500 વર્ષ ઈસાપૂર્વે મેસોપોટેમિયા (આજના ઇરાક) ખાતે થઈ હોવાનો માને છે. પ્રથમ ચક્રો લાકડાના બનેલા હતા અને તે ગાડા, રથો અને હળ જેવી સાધનોમાં વપરાતા હતા.
પ્રારંભિક ચક્રનું નમૂના: પ્રથમ ચક્ર મૂળ લાકડાની ડીસ્ક જેવું હતું, અને તેને દોરીથી બંને બાજુથી જોડી લેવામાં આવ્યું હતું, જેથી તે ફેરવી શકાય. ધીમે ધીમે આ તકનીકમાં સુધારો થતાં ચક્ર વધુ મજબૂત અને કાર્યક્ષમ બનતા ગયા.
ચક્રની મહત્વપૂર્ણ ઉપયોગિતા:
પરિવહન: ચક્રથી સજ્જ ગાડાઓ અને રથોના માધ્યમથી માનવજાતે ધીમું-જલ્દી પરિવહન સાધન વિકસાવ્યું. તે આદિમાનવને વધુ ઝડપથી અને સરળતાથી સામાન અને લોકોના સ્થળાંતરણ માટે ઉપયોગી બન્યું.
વેપાર: લાંબા અંતર સુધી માલના પરિવહન માટે ચક્ર દ્વારા વાહનોની શોધ વેપાર અને આર્થિક વિકાસ માટે ખૂબ ફાયદાકારક સાબિત થઈ.
ઉદ્યોગ: ચક્ર દ્વારા મશીનોમાં ફેરફાર લાવીને ઔદ્યોગિક પ્રગતિને ગતિશીલ બનાવવામાં આવી. તેનાથી વિશાળ ઉત્પાદન શક્ય બન્યું.
બદલાતું પર્યાવરણ, પશુપાલન અને ખેતી
પર્યાવરણમાં થયેલા ફેરફારોનો સીધો સંબંધ આપણા જીવનશૈલી, ખેતી અને પશુપાલન સાથે છે. આ ત્રણેય પરિપ્રેક્ષ્યમાં પરસ્પર જોડાયેલા છે, અને તેઓ પર્યાવરણના તત્વો દ્વારા અસરિત થાય છે.
પર્યાવરણમાં બદલાવો
પર્યાવરણમાં ફેરફારો કુદરતી અને માનવસર્જિત બંને હોઈ શકે છે. આમાં આલ્વમન (global warming), વરસાદના પેટર્નમાં ફેરફાર, ભૂમિની ગુણવત્તા, પાણીની ઉપલબ્ધતા, અને વાયુમંડલમાં ધૂળ અને પ્રદૂષણનો સમાવેશ થાય છે.
આલ્વમન: આલ્વમનનું પરિણામે મોટા પાયે શિયાળો અને ગરમીના સમયસમયે ફેરફારો થાય છે. આ ખેડૂતોએ પોતાના પાકને યોગ્ય રીતે ઉગાડવા માટે પ્રતિક્રિયા આપવી પડે છે.
પાણીની ઉપલબ્ધતા: માહોલમાં બદલાવનાં કારણે પાણીના સ્તરમાં ઘટાડો થાય છે, જે પશુપાલન અને ખેતી માટે મહત્વપૂર્ણ છે.
ખેતી
ખેતી પર્યાવરણના બદલાવથી વધુ અસરિત થાય છે. પાકના ઉત્પાદન, વિજ્ઞાન, અને કૃષિની પદ્ધતિઓમાં બદલાવ આવે છે.
પાકની પસંદગી: ઉષ્મા અને મોસમમાં બદલાવના કારણે ખેડૂતોને નવી અને વિવિધ પાકોને પસંદ કરવું પડે છે, જે તાજા હવામાનની સ્થિતિમાં વધુ સારી રીતે ઉગે.
કૃષિ પદ્ધતિઓ: પાણીની બચત માટે નવા ખેતી પદ્ધતિઓ જેમ કે ડ્રિપ ઇરિગેશન અને પ્લાસ્ટિક મલ્ચિંગ અપનાવવાની જરૂર પડે છે. આથી ખેતરોમાં વધુ કાર્યક્ષમતા અને પાકની ગુણવત્તા વધે છે.
પશુપાલન
પશુપાલન પણ પર્યાવરણના બદલાવથી પ્રભાવિત થાય છે. આમાં પશુઓના આગમન અને તેમના પાલન માટેના સાધનો અને પદ્ધતિઓનો સમાવેશ થાય છે.
પશુપાલનનું સ્થળ: જળવાયુ પરિવર્તન ઉપરાંત ઘાસના મેદાનોની ઉપલબ્ધતા પર આધાર રાખે છે. જો ભૂમિની ગુણવત્તા ઘટે છે, તો પશુઓને ખોરાક માટે વધુ દુઃખ ભોગવવું પડે છે.
પોષણની જરૂરિયાત: જળવાયુ ફેરફારોના પરિણામે પશુઓની આરોગ્ય અને પોષણની જરૂરિયાતો પર અસર પડી શકે છે, જે પર્યાવરણના સલામતીના મુદ્દાઓ પર ધ્યાન આપવાની જરૂર છે.
ઉકેલ
સુસંગત ખેતી: કૃષિ અને પશુપાલનમાં વધુ સ્થિરતા લાવવા માટે સુસંગત ખેતી પદ્ધતિઓને અપનાવવી જોઈએ. આમાં ઓર્ગેનિક ખેતી અને પર્યાવરણસંવાદી ટેકનોલોજીની વાપર કરવાની જરૂર છે.
પર્યાવરણની સંરક્ષણ: પર્યાવરણની સુરક્ષા માટે લોકોમાં જાગૃતિ લાવવી જોઈએ, જેમ કે વૃક્ષારોપણ, પાણીની બચત, અને કચરો ન ઊભો કરવા.
સ્થાઈ જીવનની શરૂઆત
સ્થાઈ જીવનની શરૂઆત માનવજાતના વિકાસમાં એક મહત્વપૂર્ણ ઐતિહાસિક પળ તરીકે ઓળખાય છે. આ પ્રક્રિયા અહેવાલ આપે છે કે માનવજાતે કેવી રીતે ભટકતી જીવનશૈલીમાંથી સ્થિરતા તરફ કબજો કર્યો. અહીં કેટલીક મુખ્ય બાબતોના વિશ્લેષણ સાથે આધારે સમજાવી શકાય છે:
ખેતીની શોધ
આદિમાનવના ધોરણથી શરૂ કરીને, ખેતીની શોધે જીવનમાં વ્યાપક પરિવર્તન લાવ્યું. આ પહેલાં, આદિમાનવ શિકાર અને ભોજન માટે સંગ્રહણ કરતાં હતા, જેનું જીવન અસ્થિર હતું. પરંતુ ખેતી અને પાક ઉછેરવાની પ્રક્રિયાએ તેમને અનુકૂળ સ્થળે વસવાટ કરવા મજબૂર કર્યા.
કૃષિની પદ્ધતિ: આદિમાનવોએ કડક પાકો, જેમ કે ઘઉં, ચોખા અને દાળ, ઉછેરવા માટે જમીન અને પાણીની જરૂરિયાતને સમજવા લાગ્યા.
પશુપાલન
ખેતી સાથે સાથે, પશુપાલન પણ એક મહત્વપૂર્ણ પાસો હતો, જે આદિમાનવને વધુ સ્થિર જીવનશૈલી તરફ વળાવવા માટે મદદરૂપ બન્યું.
પશુપાલન: માનવજાતે પશુઓના પાલનનો સમાવેશ કર્યો, જે ખોરાક, દૂધ અને અન્ય ઉત્પાદનો પૂરા પાડવા માટે ઉપયોગી બની ગયા.
મનોરંજન અને સમાજ
સમાજિક બંધન: ખેતી અને પશુપાલનથી લોકો નવો સામાજિક ગઠન કરવા લાગ્યા. તેઓ એકબીજાની મદદથી અને એકત્રિત રીતે કાર્ય કરવા લાગ્યા, જે સમાજના વિકાસ માટે મહત્વપૂર્ણ હતું.
વસવાટના સ્થળો
ગણતરીનું ઘર: નાના ગામડાઓ અને વસાહતોનો વિકાસ થયો, જ્યાં પરિવારો એકત્રિત થઈને રહેવા લાગ્યા.
કળા અને વિજ્ઞાનનો વિકાસ
કલાના રૂપો: માનવજાતે મૌખિક કથાઓ, સંગીત અને નૃત્યનું પ્રારંભિક સ્વરૂપ વિકસાવ્યું, જે લોકો વચ્ચે સંસ્કૃતિને અદ્યતન બનાવ્યું.
ટકાઉ વિકાસ
પર્યાવરણીય સંવેદના: વધુ ટકાઉ અને પર્યાવરણને અનુકૂળ જીવનશૈલી તરફ વળવા માટે લોકો વધુ જાગૃત બન્યા.
મહત્વના પુરાતન સ્થળો
ભારત અને વિશ્વમાં અનેક પુરાતન સ્થળો છે, જે તેની ઐતિહાસિક, સાંસ્કૃતિક અને પર્યાવરણના અભ્યાસમાં અત્યંત મહત્વપૂર્ણ છે. આ સ્થળોએ વિખ્યાત સંસ્કૃતિઓ, કળા, અને વૈજ્ઞાનિક ઉપકરણોનો પુરાવો મળે છે. નીચે કેટલાક મહત્વના પુરાતન સ્થળોની યાદી છે:
ભારતના પુરાતન સ્થળો
- હરప్పા અને મોહેન્જો દારોઃ
- સ્થળ: પંજાબ (હરદ્દા) અને સિંધ (પાકિસ્તાન).
- મહત્ત્વ: આ ઇંદસ નદીની એક સુસંગત શહેરી સંસ્કૃતિ છે, જે 2500 વર્ષ ઈ.પૂ. થી 1900 વર્ષ ઈ.પૂ. સુધી flourished થઈ.
- કાલીબંગન:
- સ્થળ: રાજસ્થાન.
- મહત્ત્વ: કાલીબંગન ઇન્દસ નદીની સંસ્કૃતિના એક મહત્વપૂર્ણ સ્થળો પૈકીનું એક છે, જ્યાં પ્રથમ કુંડલ કળા, ઉદ્યોગ અને ખેતીનો પુરાવો મળે છે.
- અજંતાના ગુફાઓ:
- સ્થળ: મહારાષ્ટ્ર.
- મહત્ત્વ: આ ગુફાઓમાં બૌદ્ધ યુગના ચિત્રો અને શિલ્પો દર્શાવવામાં આવ્યા છે, જે 2૦૦ ઈ.પૂ. થી 600 ઈ. પછી સુધીની સમયકાળમાં રચાયેલ છે.
- એલોરાના ગુફાઓ:
- સ્થળ: મહારાષ્ટ્ર.
- મહત્ત્વ: આ સ્થળમાં હિંદુ, બૌદ્ધ અને જૈન ગુફાઓ છે, જે વિશ્વ ધિરોહર જાહેર કરીને માન્ય છે.
- ખોજળી:
- સ્થળ: વિજયા નગર રાજ્ય.
- મહત્ત્વ: આ પ્રાચીન શહેરમાં મહાન ઇમારતો અને મંદિરોના અવશેષો છે, જે વિજયા નગર સંસ્કૃતિનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે.
વિશ્વના પુરાતન સ્થળો
- મિસરની પિરામિડ:
- સ્થળ: ઈજીપ્ત.
- મહત્ત્વ: આ પિરામિડ માનવજાતના ઇતિહાસમાં સૌથી જુના અને સૌથી મોટા કુદરતી ઢાંચામાંના એક છે, જે ફેરો ઝોસર માટે બનાવવામાં આવ્યા હતા.
- સ્ટોનહેંજ:
- સ્થળ: યૂકે.
- મહત્ત્વ: આ પુરાતન સ્થળ દુનિયાના સૌથી મહાન સ્થળોમાંનું એક છે, જે નાની અને મોટી વૃત્તાકારોની રચના દ્વારા બનાવવામાં આવ્યું હતું.
- પોમ્પેઇ:
- સ્થળ: ઈટાલી.
- મહત્ત્વ: પોમ્પેઇ એ 79 ઈ.માં જ્વાળામુખી વિસ્ફોટથી નાશ પામેલા શહેરનું મહત્વપૂર્ણ પુરાતન સ્થળ છે, જે દૈનિક જીવનના દ્રશ્યો દર્શાવે છે.
- માચુ પિક્ચુ:
- સ્થળ: પેરુ.
- મહત્ત્વ: આ ઇન્કા સંસ્કૃતિનું એક મહત્વપૂર્ણ શહેરી સ્થળ છે, જે રક્ષા માટે ઊંચા પહાડો પર સ્થાપિત કરવામાં આવ્યું હતું.
- ગોબી રણ:
- સ્થળ: ચાઇના.
- મહત્ત્વ: આ રણમાં શાર્કના અવશેષો અને બીજી પ્રાચીન સંસ્કૃતિઓની દ્રષ્ટિ મળે છે.
IMP પ્રશ્નો : અહી ક્લિક કરો
હોમ પેજ : અહિ ક્લિક કરો
આદિમાનવથી સ્થાઈ માનવની સફર: FAQ
આદિમાનવ કોણ છે?
આદિમાનવ, એટલે કે “પ્રિમિટીવ હ્યુમન,” એ એવી માનવજાત છે જેમણે શિકાર અને ભોજન સંગ્રહણ પર આધાર રાખીને જીવન વિતાવ્યું. તેઓ યુરોપ, એશિયા, અને આફ્રિકામાં રહેતા હતા.
સ્થાઈ માનવ શું છે?
સ્થાઈ માનવ એ એવી માનવજાત છે જે ખેતી અને પશુપાલન દ્વારા સ્થિર જીવનશૈલી અપનાવી હતી. આ આદિમાનવના અવશેષો પરથી શરૂ થઇને આર્ટિફેક્ટ્સ અને સમાજના વિકાસનું પ્રતીક છે.
આદિમાનવથી સ્થાઈ માનવમાં કઈ બાબત બદલાઈ?
આદિમાનવથી સ્થાઈ માનવમાં મુખ્ય બદલાવો ખરીદી, કૃષિ, અને સામાજિક બંધનોથી જોવા મળ્યા. આથી, તેમના જીવનમાં વધુ સ્થિરતા અને સંગઠન મળ્યું.
ખેતીની શોધ કેવી રીતે થઈ?
ખેતીની શોધ પાછળ વૈજ્ઞાનિક અને પ્રયોગશીલ પ્રગતિ હતી. માનવજાતે અલગ અલગ પાકો અને મજૂરીના સાધનોને વિકસાવ્યા, જે ખેતી માટે મહત્વપૂર્ણ બની ગયા.
પશુપાલનનો પરિપ્રેક્ષ્ય શું હતો?
પશુપાલનનો અર્થ છે પશુઓને ખોરાક અને અન્ય ઉપયોગો માટે પાલવવું. આદિમાનવની જીવનશૈલીથી શરૂ કરીને, તેઓએ પશુપાલન દ્વારા વધુ ટેકેદારી અને ખોરાકની સ્થાપના કરી.
સ્થાઈ જીવનના ફાયદા શું હતા?
સ્થાઈ જીવનના ફાયદાઓમાં સલામત રહેવાની જગ્યા, સતત ખોરાક, અને સામાજિક સમૂહ બનાવવાની ક્ષમતા સામેલ છે. આથી, માનવજાતે વધુ પ્રગતિ કરી.
આદિમાનવ અને સ્થાઈ માનવ વચ્ચેનો સંબંધ શું છે?
આદિમાનવ અને સ્થાઈ માનવ વચ્ચેનો સંબંધ એ છે કે આદિમાનવોથી શરૂ થયેલી ભટકતી જીવનશૈલીને આગળ વધારીને, માનવજાતે ખેતી અને પશુપાલનના આધારે એક સ્થિર જીવનશૈલી અપનાવી.
આદિમાનવના જીવનશૈલીમાં કયા લક્ષણો જોવા મળતા હતા?
આદિમાનવની જીવનશૈલીમાં શિકાર, ભોજન સંગ્રહણ, કાળી કુટુંબો, અને કુદરતી સંસાધનોનો ઉપયોગ જોવા મળતા હતા.
સ્થાઈ માનવનો વિકાસ ક્યાંથી થયો?
સ્થાઈ માનવનો વિકાસ વિવિધ પ્રદેશોમાં થયો, જેમ કે ઉષ્ણકાટિય વિસ્તાર, જયાં જમીન અને પાણીની ઉપલબ્ધતા વધુ હતી.
આદિમાનવથી સ્થાઈ માનવની સફરનું મહત્વ શું છે?
આદિમાનવથી સ્થાઈ માનવની સફર માનવજાતના ઇતિહાસનો મહત્વપૂર્ણ ભાગ છે, જે કૃષિ, સમાજના ગઠન, અને જાગૃતિના વિકાસનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે.